Baagi ba Welgeval gompieno 14 Sedimonthole 2019, ba ne ba tshwere tirêlô go gopola dingwaga di le 40 fa ba sale ba ntshitswê ka dikgoka kwa lefatsheng la bona mo losing la noka ya Madutle mo tikologong eo mo go yona go agilweng mafelô a bojanala ao a akaretsang serapa sa diphologolo sa Pilanesberg le lefelo la borobasôkô la Sun City.
Ketekômolêtlo eno e ne e tsenetswe gareng ga ba bangwe ke bagodi bao ba neng ba agile kwa Madutle, bana ba bona go akaretsa ditlogolwana le dikokomana tsa bona.
Molêtlo o ne gape o tsenetswe ke baemedi ba Puso go akaretsa Mokhuduthamaga Keenetswe Mosenogi wa Lefapha la Tswêlêtsopele ya Itsholêlô, Tikologo, Tshomarêlô ya Tlhago le Bojanala, North West Parks Board le ba bangwe.
Rre Martin Sefara e leng yo mongwe wa bao ba gakologêlwang Madutle jaaka lefatshe leo le neng le nônnê ebile le êlêla mašwi le dinotshi o kaile fa kwa tshimologong Madutle e ne e rekilwe ke malapa a le robongwe. Mo tsamaong ya nako fa go nna thata go duêlêla lefatshe leno, ba ne ba thusiwa ke Bakgatla go feleletsa go le duêlêla.
Sefara o tlhalositse gore ba ntshitswe kwa Madutle kwa ngwaga wa 1979 ka nako tsa ga Kgosi Tidimane mme e rile go falala, malapa mangwe a bona bonnô ba leruri kwa mafelong a gompieno a tshwana le Motlhabe, Ngweding, Magong le Welgeval.
Mo poêlômaropeng ya bomorwa le bomorwadia Madutle, ba simolotse segopotso ka go kopana kwa kerekeng ya ngwaga wa 1910 ya NG ya ga Moruti Hendry Gonnen mme morago ba kgaogana go êtêla diphuphu tsa borrabomogolo. Fa morago go ne ga nna le tshirololo ya sefikantswê sa segopotso sa Madutle.
Molêtlo o ne wa ya go felela kwa Sun City koo dibui ka go farologana di neng tsa ema batlamolêtlong ka puo, fa morago ga gore go jewe dijo tsa motshegare. Ketekômolêtlo kwa Sun City e ne ya akaretsa kabô ya disetifikeiti go bao ba nnileng le thotloetso le go dirisana mmôgô le baagi ba Welgeval go netefatsa fa le bona ba ungwêlwa go tswa mo ditlhabololong tseo ga jaana di leng mo lefatsheng la bona la Madutle.
Fa a eme batlamolêtlong ka lefoko, Mokhuduthamaga Mosenogi o lebogisitse baagi ba Welgeval le go ba tlhalosetsa fa maikarabêlô a Puso e le go netefatsa fa baagi ba nêêlwa mafatshe le go ungwêlwa mo ditlhabololong tseo di leng mo mafatsheng a bona.
Mokhuduthamaga o ne gape a ikuêla kwa baeteledipeleng ba baagi gore ba netefatse fa madi ao ba a bonang go tswa mo mafatsheng a bona a ungwêla baagi mme a tsibosa gore jaaka baagi ka kakaretso, ba tlhôkômêlê gore ba seka ba feleletsa ba losiwa ke madi gonne seno se tlile go diegisa ditlhabololo mo mafatsheng a bona.
Fa a ema baagi ka lefoko mo boêmong ba Segosi sa Bakgatla, Rakgadi Kaekwa Pilane o akgotse tshwaragano ya baagi ba Welgeval mme a tlhalosa fa seno e nnile thuto kwa boeteledipeleng ba Sekgatla gore bo tshwaragane gonne ka tshwaraganô bo ka fitlhêlêla go le gontsi.
Pilane o ne a tsamaya mo motlhaleng wa ga Mosenogi ka go ikuêla gore ketapele ya bao ba amegang mo poêlong ya lefatshe la Madutle ba tlhotlhomisa gore ba dirêla morafe eng ka mafatshe a a ka fa gare ga serapa sa diphologolo sa Pilanesberg.